2. Rijden in groepen

Doelgroep: Leerjaar 1 (brugklassers)/leerjaar 2

Waarom relevant?

Leerlingen worden steeds mobieler, hebben meer vrienden en doen meer dingen samen in groepen. Niet alleen op de weg naar school, maar ook privé. Ze rijden vaker in groepen en er is een merkbaar verschil in vertoond (verkeers)gedrag in een groep ten opzichte van het vertoonde gedrag alleen. Daarbij geldt:

• leerlingen zijn zich onvoldoende bewust van de veranderingen in hun gedrag wanneer zij rijden in groepen
• leerlingen zijn zich onvoldoende bewust van de ruimte die de groep inneemt en de ongemakken die dat met zich meebrengt voor andere weggebruikers én de gevaren die dit oplevert voor andere weggebruikers en de groep
• leerlingen hebben de neiging in groepen de verkeersregels minder nauwgezet te volgen, ze passen in groepen de regels onvoldoende toe
• leerlingen herkennen het probleem van het rijden op een fiets die niet aan de wettelijke verkeersveiligheidseisen voldoet niet/ niet in voldoende mate
• leerlingen hebben vaak niet voldoende ervaring, kennis en vaardigheden om op een veilige manier in groepen te fietsen, deze module bereidt de leerlingen daar beter op voor.

Extra lessuggesties:

Er wordt veel gesproken over de effecten van groepsdruk op het gedrag van jongeren, zowel bewust als onbewust. Meestal gaat dat over de negatieve effecten van groepsdruk. Maar het kan ook positief werken. De uitdaging van deze lessuggestie is bewustwording van groepsdruk. Om vervolgens samen manieren te verzinnen waarbij ze groepsdruk kunnen inzetten om gedrag juist op een positieve manier te stimuleren.

Wat is groepsdruk?

Mensen gedragen zich anders in een groep. Bewust en onbewust beïnvloedt hun gedrag door de groep. Vooral in het verkeer kan het groepsgedrag gevaarlijke situaties veroorzaken. Zoals met een deel van de groep door rood licht fietsen om als ‘groep’ bij elkaar te blijven. Bovendien is bekend dat mensen die in een groep deelnemen aan het verkeer minder veilig rijden dan mensen die individueel deelnemen aan het verkeer, zij letten minder op en nemen sneller risico’s.

De uitdaging: zou het mogelijk zijn om groepsdruk positief te gebruiken en juist door groepsdruk veiliger verkeersgedrag te stimuleren?

• Hoe kun je groepsdruk inzetten om juist veiligere situaties te creëren?
• Wat is er nodig om via groepsdruk gedrag juist positief te beïnvloeden?
• Denk je dat het goed is om binnen de groep afspraken te maken over veiliger gedrag of dat het juist spontaan moet gebeuren?
• Welk gedrag zou jij graag aanpassen in het verkeer? Waar stoor jij je aan?
• Zou je groepsdruk kunnen gebruiken om dit aan te passen? En hoe dan?

Goede voorbeelden

De bedoeling is om leerlingen zelf na te laten denken wat zij binnen hun eigen groep zouden kunnen doen. Mochten de leerlingen ‘passief’ zijn zonder eigen ideeën, dan kan de docent een aantal voorbeelden aangedragen. Simpele dingen zoals: met niet meer dan twee mensen naast elkaar fietsen, sociaal gedrag ten opzichte van medeweggebruikers (met name ouderen en jonge kinderen), verlichting aan, gebruikmaken van extra reflectie om op te vallen (bijvoorbeeld een reflectie bandje om de arm dragen in donkeren maanden), op elkaar wachten als de helft van de groep een verkeerslicht tegen heeft in plaats van door fietsen, etc. Dit zijn kleine aanpassingen waarmee de verkeersdeelname van een groep aan het verkeer aanzienlijk toeneemt.

Links

Lees hier meer over riskant verkeersgedrag onder pubers

Hier vind je de fietscontrolekaart zoals VVN deze hanteert

Bekijk dit filmpje van VVN over een fietscontrole